Η αθώωση του πρώην διαχειριστή Μπάμπη Καραμανλή... από το Πενταμελές Πρωτοδικείο αποτελεί μια σημαντική νίκη για την ελευθερία του Τύπου.
Η υπόθεση αυτή, που είχε στο επίκεντρό της την κατηγορία της συκοφαντικής δυσφήμισης από πλευράς του Σπύρου Γκόντα, θέτει ένα σημαντικό νομικό προηγούμενο και στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα υπέρ της προστασίας της δημοσιογραφικής αξιολόγησης και κριτικής καθώς και της ανεξάρτητης ενημέρωσης.
Ο πρώην διαιτητής είχε υποστηρίξει ότι 11 άρθρα που δημοσιεύθηκαν στους Γκρίζους Λύκους τον προσέβαλαν και έθιγαν την υπόληψή του. Ωστόσο, το δικαστήριο, με τη σύμφωνη γνώμη μάλιστα και της Εισαγγελέα, έκρινε ότι το περιεχόμενο των άρθρων ήταν αληθές και ότι οι αξιολογικές κρίσεις που περιλαμβάνονταν σε αυτά δεν συνιστούσαν παράνομη πράξη.
Η Εισαγγελέας, μάλιστα, στην αγόρευσή της επισήμανε:
- Με βάση όσων ακούστηκαν δεν στοιχειοθετείται παράβαση των άρθρων, αφού ελλείπει το στοιχείο της υποστήριξης ή διάδοσης αναληθούς ειδήσεως και συνεπώς του παρανόμου...
- Αφενός μεν ως προς τα γεγονότα των οποίων την ύπαρξη παραδέχθηκε ο ίδιος ο μηνυτής αυτά τυγχάνουν αληθινά, αφετέρου δε, κατά τα λοιπά, ο εναγόμενος προέβη σε αξιολογικές κρίσεις και συμπεράσματα τα οποία όμως δεν συνιστούν γεγονότα και άρα ειδήσεις υπό την έννοια του ιδίου άρθρου...
- Αυτές αποτελούν κρίσεις του εναγομένου, ακόμη και εάν υποτεθεί ότι σε σημεία τους είναι δριμείς και οξείες...
- Η κριτική που δέχθηκε ο κ. Γκόντας με την ιδιότητα του παράγοντα (πρόεδρος του ΣΕΔΚΑ) όχι μόνο θεωρείται επιτρεπτή αλλά και επιβεβλημένη...
Ενισχυεται η ελευθερία του Τύπου
Αναντίρρητα, η εν λόγω απόφαση ενισχύει την αρχή ότι η ελευθερία του Τύπου δεν περιορίζεται από την υποκειμενική όχληση που μπορεί να προκαλεί μια δημοσιογραφική ανάλυση, αλλά προστατεύεται εφόσον βασίζεται στην αλήθεια και την αντικειμενική παρουσίαση των γεγονότων. Και το Δικαστήριο έκρινε ότι το blog κινήθηκε με αποκλειστικό γνώμονα την αλήθεια.
Το αποτέλεσμα αυτής της δίκης δεν είναι απλώς μια αθώωση ενός διαχειριστή ιστολογίου. Είναι μια νίκη για το δικαίωμα κάθε δημοσιογράφου, αναλυτή ή πολίτη να εκφράζει την άποψή του χωρίς τον φόβο της δικαστικής δίωξης. Σε μια εποχή όπου η λογοκρισία και η καταστολή της κριτικής σκέψης παραμένουν απειλές για τη δημοκρατία, η απόφαση αυτή λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για όσους ασκούν ενημερωτική - ερευνητική δημοσιογραφία αλλά και δημόσιο διάλογο.
Στο στόχαστρο οι μηνύσεις και αγωγές (SLAPP)
Νέα δεδομένα υπάρχουν στις υποθέσεις διώξεων κατά Μέσων Ενημέρωσης και δημοσιογράφων και κατ’ επέκταση στο ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα, που φέρνει μια απόφαση - σταθμός του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τι αναφέρεται:
Η νομολογία μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε όσους επιχειρούν να φιμώσουν τη δημόσια κριτική μέσω αγωγών και μηνύσεων, γνωστών και ως SLAPP (Strategic Lawsuits Against Public Participation). Αυτές οι στρατηγικές χρησιμοποιούνται διεθνώς από ισχυρούς φορείς για να εκφοβίσουν δημοσιογράφους και όχι μόνο, και να αποτρέψουν την αποκάλυψη σημαντικών πληροφοριών. Η ελληνική δικαιοσύνη αποδεικνύει ότι δεν θα επιτρέψει τέτοιες πρακτικές να παρεμποδίζουν τη διαφάνεια και την ελεύθερη έκφραση.
Το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση, όπως κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επιτρέπει την κριτική ακόμα και αν αυτή είναι αιχμηρή ή ενοχλητική για ορισμένους. Η απόφαση αυτή υπενθυμίζει ότι τα δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα, όπως οι διαιτητές και οι παράγοντες του αθλητισμού, υπόκεινται σε αυξημένη δημόσια κριτική, εφόσον αυτή βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και όχι σε ψευδείς ισχυρισμούς.
Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, η συγκεκριμένη απόφαση αποτελεί μια παρακαταθήκη για το μέλλον. Καθιερώνει μια πιο ξεκάθαρη γραμμή μεταξύ της συκοφαντικής δυσφήμισης και της θεμιτής δημοσιογραφικής κριτικής, προσφέροντας προστασία σε όσους επιλέγουν να ερευνούν και να αποκαλύπτουν την αλήθεια. Σηματοδοτεί μια νέα αρχή για την ελευθερία του Τύπου, δίνοντας το δικαίωμα στους δημοσιογράφους και όχι μόνο, να επιτελούν το έργο τους χωρίς εκφοβισμό και νομικές απειλές.
Η ετυμηγορία αυτή δεν είναι απλώς μια δικαστική απόφαση, αλλά ένα θετικό βήμα προς μια πιο ανοιχτή και δημοκρατική κοινωνία, όπου ο διάλογος, η διαφάνεια και η ενημέρωση αποτελούν αδιαπραγμάτευτες αξίες.